Terapia sensoryczna ma na celu pomoc dzieciom, które mają problemy z przetwarzaniem sensorycznym. Czasem jest to nazywane zaburzeniami integracji sensorycznej.
Doznania zmysłowe obejmują dotyk, ruch, świadomość ciała, wzrok, słuch, węch, smak i przyciąganie grawitacyjne. Proces interpretowania tych informacji jest nazywany integracją sensoryczną. Stanowi ona kluczowy element późniejszej nauki i rozwoju. Kiedy czujemy dym z kuchni nasze ciało od razu ostrzega nas przed możliwością pożaru, kiedy słyszymy brzęczenie osy również reagujemy. Tak się dzieje jeżeli nie mamy żadnych zaburzeń.
Większość dzieci rozwija integrację sensoryczną w trakcie zwykłej zabawy. U niektórych pociech ten proces jest jednak zaburzony lub nie działa tak wydajnie jak powinien. Wtedy powstaje wiele problemów związanych z uczeniem się, rozwojem czy zachowaniem. W takich przypadkach często odpowiedzią jest terapia sensoryczna.
Na czym polega terapia sensoryczna?
Leczenie tego typu polega na poddawaniu pacjentów stymulacji sensorycznej w zorganizowany, powtarzalny sposób. Ma to umożliwić „dostosowanie się” mózgu oraz pozwolić dzieciom bardziej wydajnie przetwarzać bodźce i reagować na nie.
Terapia sensoryczna powinna być prowadzona zawsze przez specjalnie przeszkolonego specjalistę. To właśnie on powinien zarekomendować taki sposób leczenia, jeżeli będzie przydatny w tym konkretnym przypadku. W tradycyjnej formie terapeuta wystawia dziecko na czuciową stymulację poprzez różne powtarzalne czynności. Stopniowo działania są coraz bardziej wymagające i złożone. Chodzi o to, że dzięki powtarzaniu system nerwowy dziecka reaguje w coraz bardziej „zorganizowany” sposób na odczucia i ruch.
Kto może skorzystać z terapii sensorycznej?
Nie wszystkie dzieci mające problemy z nauką, rozwojem czy zachowaniem mają problemy z integracją sensoryczną. Istnieją jednak pewne sygnały, które możemy zaobserwować jako rodzice, świadczące o tym, że właśnie taka może być przyczyna problemów.
Jeżeli dziecko jest przewrażliwione na dotyk, ruch, smak lub dźwięk może mieć problemy z integracją sensoryczną. Przejawia się to w zachowaniach takich jak drażliwość, odstąpienie po dotknięciu, unikanie pewnych tekstur ubrań czy żywności. Często wiąże się to z rozproszeniem uwagi, czy lękliwymi reakcjami, na zwykłe czynności ruchowe takie jak kołysanie czy wirowanie.
Również nadmierna nieczułość na bodźce może świadczyć o problemach. Dziecko, które nie reaguje, może poszukiwać doświadczeń zmysłowych takich jak wirowanie, zderzanie się z innymi ludźmi i przedmiotami. Może wydawać się, że nie czuje bólu i nie zwracać uwagi na pozycje swojego ciała. Niektóre maluchy wahają się pomiędzy skrajnościami – nadwrażliwością na bodźce i nieczułością.
Dać do myślenia może nam nieprawidłowy poziom aktywności – zbyt wysoki lub niski. Tutaj również zdarza się wahanie pomiędzy skrajnościami.
Częste są problemy z koordynacją. Można je zaobserwować przy dużych i drobnych czynnościach motorycznych. Niektóre dzieci mają wyjątkowo słabą równowagę, a inne mają duże trudności w nauce wykonywania nowego zadania wymagającego koordynacji ruchowej.
Problemy z integracją sensoryczną mogą być również widoczne w przedszkolu. Opóźnienia w nauce muzyki, języków lub innych umiejętności, pomimo normalnej inteligencji, mogą być objawami właśnie tego.
Dzieci z zaburzeniami sensorycznymi często są impulsywne lub roztrzepane. Często widać, że nie potrafią zaplanować swoich działań. Mogą mieć też trudności z dostosowaniem się do nowych sytuacji. Na porażkę częstą reakcją jest frustracja, agresja czy wycofanie.
Bystre dzieci często same zauważają, że „coś jest nie tak”. Widzą, że niektóre zadania są dla nich trudniejsze niż inne, ale nie wiedzą dlaczego. Zdarza się, że maluchy są znudzone, leniwe lub pozbawione motywacji i wypracowują techniki, dzięki którym unikają trudnych lub zawstydzających zadań. Rodzice mogą odbierać takie zachowania jako przejawy uporu i rozpieszczenia. Kiedy problem jest trudny do zrozumienia rodzice i dzieci mogą zacząć obwiniać siebie. Napięcie rodzinne i słaba atmosfera mogą jeszcze pogłębić problemy
– opowiada specjalista ze sklepu Liger, który zajmuje się sprzedażą, między innymi materiałów do terapii integracji sensorycznej.
Oczywiście, żadne z powyższych zachowań samo w sobie nie musi być objawem zaburzeń sensorycznych. Jeżeli jednak dostrzegamy kilka z nich na stałe w zachowaniu naszego podopiecznego warto odwiedzić specjalistę i sprawdzić, czy przyczynom nie są jakiegoś rodzaju zaburzenia.