Zgodnie z Kodeksem karnym skazany może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia części kary pozbawienia wolności. Stanowi ono jeden ze sposobów poddania osoby skazanej próbie, najczęściej po odbyciu co najmniej połowy kary. O warunkowym przedterminowym zwolnieniu decyduje sąd penitencjarny, który odpowiada miejscu pobytu skazanego.
Co to jest przedterminowe warunkowe zwolnienie?
Przedterminowe warunkowe zwolnienie jest terminem używanym w wymiarze sprawiedliwości i oznaczającym wcześniejsze niż zostało to określone w prawomocnym wyroku sądu zwolnienie osoby skazanej z odbywania kary w zakładzie karnym. Termin ten nie oznacza jednak końca kary, gdyż wyrok sądu nadal obowiązuje i skazany w każdej chwili, po stwierdzeniu zachowania, które nie odpowiada obowiązującemu porządkowi prawnemu, może wrócić do zakładu karnego w celu odbycia kary w warunkach izolacji.
Przedterminowe warunkowe zwolnienie jest szansą dla osoby skazanej na resocjalizację poza murami więzienia, pod opieką kuratora i poprzez realizowanie przydzielonych mu obowiązków.
Celem tej formy jest także przygotowanie więźnia do życia na wolności i stworzenie szansy uniknięcia kary w warunkach izolacji.
Kim jest recydywista?
Recydywista jest przestępcą, który wraca na drogę przestępstwa. Kodeks karny uznaje za recydywistę osobę, która popełnia dwa przestępstwa. Natomiast recydywista wielokrotny popełnia więcej niż dwa przestępstwa. Jednak nie każda osoba popełniająca kolejne z nich działa w warunkach recydywy, musi ono spełniać określone warunki, by być uznane za recydywę.
Kiedy skazany popełnia przestępstwo w warunkach recydywy?
Skazany popełnia przestępstwo w warunkach recydywy wtedy, gdy pierwsze z popełnionych przez niego przestępstw było umyślne, czyli sprawca popełnił je lub godził się na jego popełnienie i został za nie skazany na karę pozbawienia wolności na okres przynajmniej sześciu miesięcy. Z recydywą mamy do czynienia, jeśli sprawca popełnia kolejne podobne do pierwszego przestępstwo na warunkach poprzednio opisanych, czyli jest ono umyślne, ma on zamiar jego popełnienia lub na nie się godzi.
Podobne przestępstwa to takie, które należą do tego samego rodzaju, czyli zebrane w tym samym rozdziale Kodeksu karnego. Istotną kwestią jest czas popełnienia drugiego przestępstwa. Sąd uznaje za recydywę sytuację, jeśli sprawca popełnia podobne przestępstwo w okresie 5 lat od odbycia kary za poprzednie z nich. Po upływie tego czasu przestępstwa nie uznaje się za recydywę jeśli, nawet sprawca popełnił przestępstwo umyślne i podobne do poprzedniego.
Za recydywistę wielokrotnego uznaje się osobę, która już dwa razy odbywała karę pozbawienia wolności za przestępstwa umyślne i podobne. Dotyczy to określonych przestępstw takich jak przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu, czyli zabójstw lub uszkodzeń ciała, zgwałceń, przestępstw przeciwko mieniu z użyciem przemocy lub gróźb, czyli wymuszeń, napadów rabunkowych oraz kradzieży z włamaniem.
Kiedy sąd może podjąć decyzję o przedterminowym warunkowym zwolnieniu?
Zgodnie z art. 77 Kodeksu karnego sąd może podjąć decyzję o przedterminowym zwolnieniu osoby skazanej tylko wtedy, jeśli uzna, że:
- postawa i zachowanie osoby skazanej pozwala na powrót do aktywnego życia w społeczeństwie i przestrzegania przez nią obowiązującego porządku prawnego,
- postawa osoby skazanej w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności, przed złożeniem wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie pozwala nabrać przekonania, że skazany nie popełni kolejnego przestępstwa,
- sposób życia przed popełnieniem przestępstwa przez osobę skazaną pozwala przypuszczać o incydentalnym naruszeniu porządku prawnego,
- okoliczności popełnienia przestępstwa pozwalają nabrać przekonania, że osoba skazana nie wróci już na drogę przestępstwa.
Sąd, podejmując decyzję o warunkowym przedterminowym zwolnieniu osoby skazanej, musi mieć przekonanie o tym, że nie będzie ona zagrażała społeczeństwu.
Po jakim czasie skazany może ubiegać się o przedterminowe warunkowe zwolnienie?
Skazany może zostać przedterminowo warunkowo zwolniony tylko wtedy, gdy odbył przynajmniej połowę kary, ale nie wcześniej niż po upływie sześciu miesięcy od momentu osadzenia. Natomiast sprawca skazany w warunkach recydywy może został zwolniony z odbywania kary po jej odbyciu w wymiarze trzech czwartych, ale nie wcześniej niż po roku odbywania kary pozbawienia wolności.
Jeśli sprawca popełnił przestępstwo w warunkach recydywy i został skazany na 25 lat pozbawienia wolności, to może zostać przedterminowo warunkowo zwolniony po odbyciu 15 lat kary więzienia, a przy dożywociu po upływie 25 lat. Sprawca, który uzyskał przedterminowe zwolnienie warunkowe jest zobowiązany spotykać się regularnie z kuratorem, nadzorującym wykonywanie przez niego warunków zwolnienia. W przypadku złamania warunków trafia on do zakładu karnego i ma niewielkie szanse na uzyskanie kolejny raz przedterminowego warunkowego zwolnienia.