Leczenie otyłości to dziś prawdziwy problem. Gdy metody farmakologiczne zawodzą, a specjaliści rozkładają bezradnie ręce i nie mogą odnaleźć prawdziwych przyczyn rozwoju otyłości olbrzymiej, wydaje się że człowiek jest na pozycji przegranej.
Ze względu na nieustannie rosnącą skalę problemu potrzebna była jednak reakcja ze strony medycyny. Stała się nią bariatria, czyli wszelkie operacyjne metody leczenia otyłości. Chirurgiczne leczenie otyłości umożliwia redukcję masy ciała, a więc pozwala na zrzucenie nadmiernych kilogramów osobom, u których diety i leczenie farmakologiczne nie przynoszą oczekiwanych przez lekarza rezultatów. Czym charakteryzuje się bariatria, jakie są najpopularniejsze metody leczenia i kto może poddać się zabiegom operacyjnego odchudzania?
Zalety bariatrii
Ryzyko powikłań przy chirurgicznym leczeniu otyłości zostało w trakcie lat rozwoju technik leczenia znacznie zminimalizowane. Działanie to było możliwe przede wszystkim dzięki wprowadzeniu do zabiegów bariatrycznych laparoskopii oraz wykorzystywaniu naturalnych otworów ciała do wykonywania zabiegu. Prawdopodobieństwo powodzenia operacji, prowadzące do ciągłego i stabilnego redukowania wagi jest bardzo duże.
Nowoczesna chirurgia otyłości skupia się przede wszystkim na operacjach wykonywanych na żołądku (w przeciwieństwie do pierwszych metod bariatrycznych, które skupiały się przede wszystkim na jelitach). Zmniejszenie powierzchni żołądka powoduje automatycznie zmniejszenie poczucia głodu oraz pozwala na osiągnięcie uczucia nasycenia już po przyjęciu niewielkiej ilości pokarmu. Większość osób cierpiących na otyłość olbrzymią ma problem z ilością przyjmowanych pokarmów i stałym poczuciem głodu. Wyłączenie z działania fragmentu żołądka odpowiedzialnego za produkcję hormonów wpływających na poczucie głodu i sytości sprawia, że pacjenci często po raz pierwszy od wielu lat mogą poznać uczucie nasycenia. Leczenie pooperacyjne wymaga współpracy z dietetykiem.
Operacje bariatryczne to często ostatnia deska ratunku, gdyż nieleczona otyłość olbrzymia może zagrażać życiu chorego. Osoby, u których wskaźnik BMI przekroczył 35, a jednocześnie występuje u nich cukrzyca, nadciśnienie, zaburzenia gospodarki lipidowej bądź choroby stawów spowodowane przeciążeniem są odgórnie kwalifikowane do operacji zmniejszenia żołądka. Pacjenci, u których BMI przekroczyło 40 kwalifikują się do zabiegu nawet bez konkretnych powikłań związanych z otyłością. Przeciwwskazaniem do zabiegu mogą być uzależnienia oraz zaburzenia psychiczne, choć znane są przypadki leczenia osób z depresją; Zabiegów bariatrycznych nie powinno wykonywać się u osób, które mają poważne schorzenia układu oddechowego, krążenia i nerek, które przekreślają zastosowanie znieczulenia ogólnego.
Rodzaje zabiegów bariatrycznych
Mankietowa resekcja żołądka, czyli tak zwany gastric sleeve to jeden z najpopularniejszych i najbardziej skutecznych zabiegów bariatrycznych. Zabieg polega na wycięciu fragmentu żołądka i pozostawieniu jedynie około 30% jego oryginalnej objętości. Podczas zabiegu usuwany jest fragment żołądka odpowiedzialny za produkcję hormonu łaknienia, czyli greliny. Dzięki temu pacjenci nie odczuwają już nieustannego poczucia głodu, a ich żołądek jest w stanie pomieścić maksymalnie 100-150 ml pokarmu. Jak ocenia zespół lekarzy z KCM Clinic: Skuteczność mankietowej resekcji żołądka jest satysfakcjonująca. Pacjent po przebyciu operacji traci w ciągu roku około 60% nadmiernej wagi. Ważne jest przy tym, by stosował się on do zaleconej przez specjalistę diety i nie spożywał nadmiernych ilości pokarmu. Choć pacjenci zwykle cieszą się stosunkowo normalnym życiem bez nadwagi, część z nich ma szanse powrotu do choroby. W przypadkach takich wykonuje się dodatkowo by-pass żołądkowy.
By-pass polega na wytworzeniu z górnej części żołądka niewielkiego zbiornika, który zostanie połączony bezpośrednio z dalszym odcinkiem jelita cienkiego. Taka modyfikacja układu pokarmowego pozwala na ograniczenie ilości spożywanych pokarmów do zdrowego minimum. Dzięki specyficznemu podłączeniu minimalizowana jest też ilość wchłanianych przez jelita kalorii. Utrata nadmiaru wagi może wynosić od 60 do 80% w ciągu pierwszego roku od wszczepienia by-passa. Metoda ta jest jednak stosowana znacznie rzadziej, niż mankietowa resekcja żołądka i zwykle wykonuje się ją wyłącznie u osób z cukrzycą, u których konieczne jest przyjmowanie dużych dawek insuliny.
Inne zabiegi bariatryczne, w tym balon żołądkowy, opaska żołądkowa, czy wyłączenie żółciowo-trzóstkowe to rzadko wykonywane operacje, których zastosowanie musi być sztywno uzasadnione. Ryzyko powikłań przy ich stosowaniu jest znacznie wyższe, niż w przypadku mankietowej resekcji żołądka, dlatego też to ta ostatnia jest najczęściej stosowaną metodą walki z otyłością.