Ustawa o efektywności energetycznej wprowadziła obowiązek sporządzania audytów energetycznych przez duże przedsiębiorstwa, pozwalających na ocenę rzeczywistego zapotrzebowania organizacji na energię i zlokalizowania obszarów, w których zużycie to może zostać zoptymalizowane. Z perspektywy najbardziej zależnych od energii gałęzi przemysłu, zdolność rozwijania się przedsiębiorstw przez wdrażanie nowych technologii, skuteczne zarządzanie zużyciem energii i zrównoważoną politykę energetyczną jest kluczowa dla zachowania odpowiedzialności społecznej i środowiskowej przedsiębiorstw. Jak często konieczne jest jednak wykonywanie audytu energetycznego, które przedsiębiorstwa muszą go przejść i komu należy zlecić jego przeprowadzenie?
Kto musi przejść audyt energetyczny?
Ustawa o efektywności energetycznej zakłada, że obowiązkowym audytom energetycznym muszą podlegać przedsiębiorstwa które zatrudniają ponad 250 pracowników lub w jednym z ostatnich dwóch lat obrotowych osiągnęły roczny obrót netto powyżej 50 mln euro. W związku z powyższym do poddania się audytowi zobowiązane są zarówno organizacje, które kwalifikowały się do audytu w momencie wprowadzania Ustawy w 2016 roku, jak i każde przedsiębiorstwo które od tamtego czasu osiągnęło wyniki kwalifikujące do obowiązkowego audytu energetycznego.
Z obowiązku zwolnieni są jedynie ci przedsiębiorcy, u których został wprowadzony i funkcjonuje system zarządzania energią oparty o standard ISO 50001 lub system zarządzania środowiskowego zgodny z wymogami EMAS, o ile utrzymanie tego systemu zakłada poddawanie się przedsiębiorstw regularnym audytom energetycznym. W praktyce więc samo wdrożenie ISO 50001 nie wystarcza – z obowiązku będą zwolnieni ci przedsiębiorcy, którzy uzyskają certyfikat i w celach ponownej certyfikacji (wymaganej co 3 lata) będą poddawali się audytom energetycznym.
Kto przeprowadza audyt energetyczny w przedsiębiorstwach?
Dopilnowanie terminu przeprowadzenia audytu leży po stronie przedsiębiorcy, jednak zgodnie z Ustawą o efektywności energetycznej wybór jednostki przeprowadzającej audyt nie jest całkowicie dowolny. Przepisy wskazują jednoznacznie, że audyt może być zlecony wyłącznie niezależnej jednostce posiadającej odpowiednią ekspertyzę i doświadczenie w tego typu audytach. O ile nie musi być to obowiązkowo akredytowana jednostka certyfikująca, z perspektywy jakości samego audytu i korzyści dla przedsiębiorstwa wynikających z dostarczonego raportu, zdecydowanie warto powierzyć jego przeprowadzenie w ręce ekspertów. Ustawa dopuszcza także wykonanie audytu przez eksperta wewnętrznego, zaznaczając że nie może być on osobą bezpośrednio zaangażowaną w obszar zarządzania energią i działanie audytowanych obszarów przedsiębiorstwa.
Dla firm które są zwolnione z obowiązku audytu energetycznego na podstawie posiadanego certyfikatu ISO 50001 lub systemu zarządzania środowiskowego EMAS, audyty energetyczne są wykonywane przez akredytowane jednostki certyfikujące posiadające uprawnienia do wydawania stosownych certyfikatów. Sam certyfikat energetyczny w ramach kontrolowania jakości wdrożonych systemów zarządzania energią i zarządzania środowiskowego nie różnią się zakresem od obowiązkowych audytów wynikających z Ustawy – ich celem jest zbadanie najważniejszych obszarów zużycia energii w przedsiębiorstwie i określenie tych, w których może zostać wprowadzona optymalizacja jej zużycia.
Czy audyt energetyczny musi być regularnie powtarzany?
Audyty energetyczne mają przynieść korzyści w dużych przedsiębiorstwach wykraczające poza spełnienie wymogów prawnych. Ich wprowadzenie miało przede wszystkim zadanie budowania świadomości w obszarach największego zapotrzebowania na energię i tworzenia kultury zrównoważonego rozwoju przemysłu na bazie optymalizacji działań i wykorzystywania nowoczesnych, odnawialnych źródeł energii. Wyniki rzetelnego i pełnego audytu energetycznego mogą wspomóc przedsiębiorstwo w planowaniu dalszego kierunku rozwoju, uzyskaniu oszczędności, zwiększeniu wydajności działań oraz zwiększeniu konkurencyjności przedsiębiorstwa. Na podstawie przeprowadzonego audytu energetycznego można rozpocząć też działania w kierunku przygotowania i wdrożenia systemu zarządzania energetycznego opartego o ISO 50001, wykorzystując wynik audytu jako pierwszy krok w stronę opracowania obszarów wymagających doskonalenia.
W zakresie terminów, obowiązkowy audyt energetyczny powinien być wykonywany przez zobowiązane do tego przedsiębiorstwa co 4 lata. Niedopełnienie obowiązku wiąże się z konsekwencjami prawnymi. Dla przedsiębiorców korzystających ze zwolnienia z obowiązku na podstawie wdrożonego systemu zarządzania energią ISO 50001, audyty przeprowadzane są najczęściej raz na 3 lata, w ramach audytu niezbędnego do uzyskania ponownej certyfikacji.