Jaskra to jedno z najczęstszych schorzeń oczu, które nieleczone prowadzi do stopniowej utraty wzroku. Choroba ta jest główną przyczyną ślepoty na świecie, dlatego jej wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie. W artykule wyjaśniamy, czym jest jaskra, jakie są jej przyczyny oraz jak wygląda diagnostyka i leczenie przy wykorzystaniu nowoczesnych metod farmakologicznych, laserowych i chirurgicznych.
Czym jest jaskra?
Jaskra to przewlekła choroba oczu, która uszkadza nerw wzrokowy, prowadząc do stopniowej utraty widzenia. Najczęściej związana jest z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, choć istnieją również przypadki jaskry o normalnym ciśnieniu.
Objawy jaskry
- Początkowo choroba rozwija się bezobjawowo.
- W późniejszych stadiach mogą wystąpić:
- Utrata widzenia obwodowego,
- uczucie zamglonego widzenia,
- widzenie tunelowe,
- aureole wokół źródeł światła,
- w ostrych przypadkach – silny ból oka i głowy.
Jakie są przyczyny jaskry?
Do głównych przyczyn jaskry należą:
- Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe: Wynika z zaburzeń odpływu cieczy wodnistej z oka.
- Czynniki genetyczne: Ryzyko jaskry wzrasta, jeśli choroba występowała w rodzinie.
- Choroby współistniejące: Takie jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy miażdżyca.
- Wiek: Ryzyko zachorowania rośnie po 40. roku życia.
- Urazy oka: Mogą prowadzić do wtórnej jaskry.
Co wpływa na rozwój choroby?
Rozwój jaskry może być przyspieszony przez:
- Brak regularnych badań okulistycznych,
- niezdrowy styl życia,
- stosowanie leków takich jak kortykosteroidy,
- przewlekły stres i wysokie ciśnienie tętnicze.
Jak wygląda diagnostyka jaskry?
Diagnostyka jaskry obejmuje kilka podstawowych badań:
- Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria): Pozwala ocenić poziom ciśnienia w oku.
- Badanie kąta przesączania (gonioskopia): Umożliwia ocenę drożności kąta przesączania.
- Badanie dna oka: Pozwala wykryć zmiany w nerwie wzrokowym.
- Perymetria: Analiza pola widzenia w celu wykrycia ubytków.
- Pachymetria: Pomiar grubości rogówki, który wpływa na interpretację wyników tonometrii.
Jakie są nowoczesne metody leczenia jaskry?
Leczenie jaskry ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i ochronę nerwu wzrokowego przed dalszym uszkodzeniem. W zależności od rodzaju i zaawansowania choroby stosuje się różne metody.
1. Farmakologiczne leczenie jaskry
Leczenie farmakologiczne jest zwykle pierwszym krokiem w terapii jaskry.
- Krople do oczu:
- Leki zmniejszające produkcję cieczy wodnistej, np. beta-blokery, inhibitory anhydrazy węglanowej.
- Leki zwiększające odpływ cieczy wodnistej, np. prostaglandyny.
- Zalety: Łatwa aplikacja, szeroka dostępność.
- Wady: Wymaga regularnego stosowania, może powodować skutki uboczne, takie jak podrażnienie oczu.
2. Laserowe leczenie jaskry
Nowoczesna i skuteczna metoda to laserowe leczenie jaskry. Sprawdza się szczególnie dobrze w przypadku wczesnych i średnio zaawansowanych stadiów choroby.
- Trabekuloplastyka laserowa:
- Zwiększa przepływ cieczy wodnistej przez kąt przesączania.
- Polecana w przypadku jaskry otwartego kąta.
- Iridotomia laserowa:
- Tworzy mały otwór w tęczówce, poprawiając przepływ cieczy wodnistej w przypadku jaskry zamkniętego kąta.
- Zalety: Mało inwazyjna procedura, szybki czas rekonwalescencji.
- Wady: Może wymagać powtórzenia zabiegu w przyszłości.
3. Chirurgiczne leczenie jaskry
W zaawansowanych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne.
- Trabekulektomia: Tworzy nowy kanał odpływu cieczy wodnistej z oka.
- Implantacja urządzeń odprowadzających: Stosuje się sztuczne kanały do odpływu cieczy.
- Zalety: Skuteczna w obniżaniu ciśnienia w trudnych przypadkach.
- Wady: Wiąże się z większym ryzykiem powikłań niż inne metody.
Którą metodę wybrać i dlaczego?
Wybór metody leczenia zależy od:
- Stopnia zaawansowania choroby: Farmakoterapia jest skuteczna w początkowych stadiach, natomiast laserowe leczenie jaskry lub chirurgia są wskazane w zaawansowanych przypadkach.
- Reakcji pacjenta na leczenie: Jeśli krople do oczu nie przynoszą poprawy, lekarz może zaproponować leczenie laserowe lub chirurgiczne.
- Preferencji pacjenta: Dla osób, które nie chcą stosować codziennych kropli, laserowe leczenie może być lepszym rozwiązaniem.
Podsumowując, jaskra to poważne schorzenie, które wymaga wczesnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Nowoczesne metody, takie jak farmakoterapia, laserowe leczenie oraz zabiegi chirurgiczne, pozwalają skutecznie kontrolować chorobę i zapobiegać utracie wzroku. Wybór metody leczenia powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz zaleceń okulisty. Regularne badania i współpraca z lekarzem są kluczem do zachowania dobrego widzenia na długie lata.